Ayvalık, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında, Anadolu’nun Ege kıyılarında, İzmir’den sonra en önemli ticaret ve liman kentidir. O günlerde Ayvalık’ta -o zamanlar Ayvalı- bir ticaret odasının olup olmadığını bilmiyoruz. Ayvalık Ticaret Odası’nın ilk kuruluş tarihi 1923 diyoruz. Onu da bugüne kadar taşınan logosuna bakarak söyleyebiliyoruz. Bulduğumuz en eski belgeler, 1340 (1924)’e tarihlenen gider makbuzlarıdır. Odanın tam adı da ”Türkiye Cumhuriyeti Ayvalık Sanayi Odası’dır.”
O günlerin Ayvalık’ının tüm nüfusunu Lozan mübadilleri oluşturur. İlk mübadiller 1923 Eylül ayında geldiğine göre, Ayvalık Ticaret ve Sanayi Odası da bu ilk gelen mübadiller tarafından 1923 yılının son çeyreğinde kurulmuş olmalı. Cumhuriyet Halk Fırkası’ndan kiraladıkları bir binada, yine Cumhuriyet Halk Fırkası’ndan karşılanan eşyalarla çalışırlar. Başkan, ikinci başkan ve beş aza (üye)’den oluşan yönetim kurulu, 30 lira aylık alan bir katibi ve 15 lira aylıklı bir odacısı ile o zor günlerde Ayvalık’ın ticari hayatını zenginleştirmek ve çeşitlendirmek için çalışmışlar.
İşgalden sonra yeni oluşan “Türkiye Cumhuriyeti” 22 Nisan 1925 tarihi ve 655 sayılı “Ticaret ve Sanayi Odaları” yasası ile odaların kuruluş ve işleyişini yeni ilkelere bağlamıştır. Bu yasa, ticaret ve sanayi ile uğraşanların odalara üyeliğini zorunlu kılar.
18.11.1943 tarihli 4355 sayılı “Ticaret ve Sanayi Odaları, Esnaf Odaları ve Ticaret Borsaları Yasası”, ticaret odalarını bu üç alanda da görevli kılar. Esnaflar da ticaret odalarına üye olmak zorundadır. Bu durum esnaf ve küçük işletmelerin, 25.04.1949 tarih ve 5373 sayılı “Esnaf Dernekleri Birliği” yasası ile birlikte, kendi derneklerini kurmalarına kadar devam etmiştir. 08.03.1950 tarih ve 5590 sayılı yasa ile de, Odalar ve Borsalar ve Birlik günümüzdeki konuma gelmiştir.
Ayvalık Ticaret Odası, dün olduğu gibi, bugün de üyelerinin değişen koşullarda hak ve çıkarlarını savunabildikleri bir örgüt olarak yaşamını sürdürmektedir. Bu kapsamda TOBB tarafından yayınlanan Akreditasyon Standardına uyumluluk çalışmalarını 2012 yılında tamamlamış ve gereklerini etkin olarak uygulamaktadır.